TÜRK HUKUK SİSTEMİNDE ASIL – VEKİL İLİŞKİSİ’nin

Sigorta Sektöründe ki Yansıması

Öncelikle asil ve vekilin tanımını yapmakla işe başlayalım:

Asıl:  

1-Bir şeyin kendisi, örnek, kopya karşıtı:      Bir belgenin aslı,

2-Gerçeklik,

3-Bir şeyin temelini oluşturan, ana,

4-Aranılan nitelikleri en çok kendinde toplamış olan,

5-Bir görevde sürekli bulunan, yedek karşıtı,

Vekil:

1-Birinin;  işini görmesi için kendi yerine bıraktığı veya yetki   

         verdiği kimse,

2- Bir görevde, asıl görevlinin yerine bakan kimse,

Asıl ve Vekil’in Türk Dil Kurumunun Türkçe sözlüğündeki tanımları bunlar:

Tanımlardan da anlaşılacağı üzere asıl: Ana unsur, kök. Vekil ise Ana unsurun işini görmesi için yetkilendirdiği kimse

Asıl ile vekil arasında bu ilişkiyi düzenleyen hukuki işleme(belgeye) vekaletname diyoruz.

Asıl kendi adına iş yapacak kişi veya kurumu bu belge ile vakil tayin ediyor ve onu tabir yerinde ise bu iş için görevlendiriyor.

Vekil görevi layıkı ile yerine getirmediğinde, asıl her zaman bu ilişkiye son verme hakkına sahip; acaba her asıl vekil ilişkisinde  bu sistem böyle mi tezahür ediyor.

Konuyu Sigorta Sektörü özelinde incelediğimizde;

Sigorta Şirketleri ASIL, onlar adına sigorta ürünlerinin tanıtım ve satışını yapan, onlar adına poliçe primlerini tahsil eden, hasar vukuu bulduğunda hasarın tazmini konusunda yardımcı olanlar VEKİL.

Kim bunlar: Sigorta aracıları, yani sigorta acenteleri, sigorta brokerleri ve bankasürans diye tanımladığımız sigorta acenteliği yetkisi almış banka şubeleri.

Asıl olan Sigorta Şirketleri ile VEKİL olan sigorta aracıları arasında

ASIL-VEKİL ilişkisi nasıldır?

Kısaca özetler isek;  5684 sayılı yasa hükümleri gereğince sigorta aracısı olma yeterliliğine sahip gerçek veya tüzel kişiler TOBB bünyesinde mevcut Levha ya kayıt olup; takip eden 6 ay içerisinde bir sigorta şirketi ile sözleşme yapmak durumundadır.

Bu sözleşme ile aracı olan Acente, Broker veya Banka Şubesi (VEKİL) sıfatı  kazanır ve sözleşme yaptığı Sigorta Şirketine ait Sigorta ürünlerinin tanıtım pazarlama ve satışını yapmak ve primleri sigortalıdan  tahsil etmek yetkisini kazanmış olur.

Bu yazıyı kaleme almamdaki ana gaye sigorta işlemlerinde Sigortalının bir başka deyişle müşterinin haklarının güvence altına nasıl alındığını açıklamaktır.

Şöyle ifade edebiliriz, “a” müşterisi herhangi bir aracıdan sigorta poliçesi satın aldı, bedelini de  aracıya ödedi.

Buraya kadar her şey tamam sorun yok; diyelim ki bir hasar yaşandı. Bu durumda yapılacak iş sigorta şirketine başvurup hasar dosyası açtırmak ve hasarın OLUŞ Şekli ve Parasal Boyutu’nun tespiti için eksper atanmasını talep etmek olacaktır. “bu arada sigortalının kendisinin de eksper talep etme hakkı vardır”

Dosya açtırmak için şirket hasar departmanına başvurdu “a” müşterimiz; aldığı yanıt sonrası şokta! Şirket yetkilisinden, poliçe primlerinin şirkete aktarılmaması dolayısı ile poliçe iptale düşmüş yanıtını aldı.

Bu durumda ne olacak?

İşte 6098 sayılı Borçlar kanunun da bir madde var ki (madde:40)

MADDE 40- Yetkili bir temsilci tarafından bir başkası adına ve hesabına yapılan hukuki işlemin sonuçları, doğrudan doğruya temsil olunanı bağlar. Temsilci, hukuki işlemi yaparken bu sıfatını bildirmezse, hukuki işlemin sonuçları kendisine ait olur. Ancak, karşı taraf bir temsil ilişkisinin varlığını durumdan çıkarıyor veya çıkarması gerekiyor ya da hukuki işlemi temsilci veya temsil olunandan biri ile yapması farksız ise, hukuki işlemin sonuçları doğrudan doğruya temsil olunana ait olur. Diğer durumlarda alacağın devri veya borcun üstlenilmesine ilişkin hükümler uygulanır.

Bu maddenin kısaca meali şu: vekilin asıl adına yaptığı işlem dolayısı ile ASIL ın sorumlulukları ortadan kalmak.

Örneğimize dönersek; Sigorta aracısının sigorta şirketinin adına yapmış olduğu hatalı işlem dolaysı ile sigorta şirketinin hasar ödeme sorumluluğu ortadan kalkmaz.

Burada önemli olan hususular:

• sigorta aracısının yetkili olup olmadığı; bu konu tobb.org.tr adresinde acentelerin kayıtlı olduğu levha sisteminden kontrol edilebilir.
• Bir diğer husus ise aracıya ödemiş olduğunuz sigorta primlerinin belgelenebilmesidir. Ödemelerin mutlaka banka aracılığı, çek veya kredi kart ile yapılması elzemdir. Elden yapılan nakit ödemelerde mutlaka aracıdan kaşeli imzalı makbuz alınmalıdır.

Tüm dostlara kazasız belasız sağlıklı günler dileklerimi sunuyorum.

Emin Gemici